Çeşitli Adli Dava Konularında Bilirkişi Raporu Örnekleri

DOSYA NO                  : …………..

      I.GÖREVLENDİRME KONUSU
……………. Araç Muayene İstasyonundan 105.714,30TL’sının çalınması yoluyla meydana gelen hırsızlık olayının incelenmesidir.

Davacı           : ……………. Araç Muayene İstasyonları İşletim ve Ticaret A.Ş.

                       Vekili: Av. …………….

Davalılar       : 1- ……………. Sigorta A. Ş.

                       Vekili: Av. …………….

                       2- ……………. Güvenlik Hizmetleri A. Ş.

                       Vekili: Av. …………….

Konu             : Hırsızlık vakası neticesinde oluşan 105.714,30TL maddi zararın tazmini taleplidir.

    II.OLAY
……………. İlçesi, ……………. mahallesi, 112981 Ada, 1 Parselde kurulu bulunan Araç Muayene İstasyonunda, ……………. – ……………. (sabah) tarihleri arasında işyeri kasasından 105.714,30TL’sının çalınması neticesinde davalılar ……………. Sigorta ve ……………. Güvenlik firmasından oluşan maddi zararın tazminin talep edilmesidir.

  III.TESPİT EDİLEN HUSUSLAR
Yapılan incelemede;

1-  ……………. Tarihli Dava dilekçesi
Davacı dava dilekçesinde özetle;

§  Davalı sigortacıdan maruz kalınan zararın talep edilmesi üzerine; hırsızlığın “kasanın anahtarı” kullanılmak suretiyle gerçekleştiği gerekçesi ile zararın teminat kapsamında olmadığını bildirdiğini,

§  Ancak, hırsızlık eyleminin tavan boşluğuna tırmanılarak, taş izolasyonlar kırılıp sökülerek, kasa anahtarının yer aldığı kilitli dolap zorlanıp kilit sistemi bozularak, “profesyonel” şeklinde tanımlanabilecek bir ustalıkta icra edildiği,

§  5684 sayılı Sigortacılık Kanununun 11/4 maddesi hükmünde “Sigorta sözleşmelerinde kapsam dâhiline alınmış olan riskler haricinde, kapsam dışı bırakılmış riskler açıkça belirtilir. Belirtilmemiş olan riskler teminat kapsamında sayılır” ifadesine yer verildiğini, sigortanın hasarı karşılamamasının kanuna aykırı olduğu,

§  Özel Güvenlik Şirketinin tehlike ve saldırılara yönelik olarak hem önleyici tedbirlerin alınması hem de tehlike ve saldırının gerçekleşmesi ihtimalinde men ve def’e yönelik gerekli korumanın sağlanması gerektiğini, hırsızlık olayında özel güvenlik şirketinin de ihmalinin olduğu,

Beyan ve iddialarıyla kasa hırsızlığı nedeniyle davacı şirketin uğradığı 105.714,30-TL maddi zararın, ödeme talebinin reddi tarihinden itibaren işletilecek avans faiziyle davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili talep edilmektedir.

2-  ……………. Güvenlik Hizmetlerinin Cevap ve İtirazları
Davalı özel güvenlik şirketinin 18.08.2014 tarihli cevaplarında özetle;

§  Olayın gerçekleştiği ve kasanın bulunduğu idari ofis binasında alarm sistemi olduğu, kurulduktan sonra odaya herhangi bir giriş, müdahale vs. olması durumunda sinyal vereceği, olayın yaşandığı ……………. tarihinde saat 18:42 de davacı yetkilisi tarafından alarmın kurulduğu, ……………. tarihinde 07.45 de alarmın açıldığının tespit edildiği,

§  Alarm sistemi tarafından; sisteminin kapanması ile ertesi sabah açılması arasında gecen süre zarfında ofis binasına herhangi bir giriş tespit edilmediği,

§  Test edilen alarm sistemin düzgün bir şekilde çalıştığının hem müvekkili hem de olay akabinde intikal eden görevlilerce tespit edildiği,

§  Kasanın da bulunduğu idari ofis olarak kullanılan odanın kapı anahtarının davacı yetkililerinde bulunduğu, özel güvenlik görevlilerinin kasanın bulunduğu odaya girişlerinin mümkün olmadığı, giriş kapılarının şifreli olduğu, şifrelerin özel güvenlik personelinde olmadığı,

§  Olay günü ile ilgili yapılan incelemelerde; kasanın olduğu odaya davacı yetkililerinden ……………. hep ……………. ait şifresiyle giriş yaptığı ve kasanın açıldığı gün ……………. saat 07.45’e kadar kasa bölgesine herhangi bir giriş olmadığı, sinyallerin normal geldiğinin görüldüğü,

§  Paranın kasada olmadığı iddiasının davacının kasa ile ilgili yetkili personeli ……………. Hanım tarafından bildirildiği,

§  Müvekkili tarafından olaydan sonra sistemde aksama olup olmadığını belirlemek üzere tüm çalışmaların yapıldığı, sistemin kurulmasından pasif duruma getirilmesine kadar geçen 1,5 günlük süre içerisinde elektrik arızasının dahi olmadığı raporu alındığı, kolluk tarafından da kontrolün yapıldığı,

§  Kasada anılan miktarda para olduğuna ve bu paranın kasaya konulduğuna dair herhangi bir somut delil bulunmadığı,

§  Olay günü ihbar üzerine gelen kolluk kuvveti görevlilerinin yaptığı araştırmada da kasa üzerinde herhangi bir darbe ya da zorlama izinin olmadığı,

§  Sözleşmedeki ihbar yükümlülüğü gereğince müvekkilinin olaydan önce “istasyonundaki ka…………….arın güvenlik amaçlı değil, daha çok işleyişin kontrolü amaçlı kullanılmakta olduğu, bu sebeple hem alarm hem de ka…………….arın görmediği ölü bölgelerin bulunduğu, bunun da nakit emtia riskini artırdığı”

§  ……………. İstasyonunda “güvenlik görevlilerinin kamera kayıtlarını inceleyemediği, en azından mesai saati sonrası iç ve dış ortam ka…………….arının güvenlik görevlileri tarafından izlenebileceği bir alt yapı kurulmasının güvenlik açısından önemli bir hususu olduğu”

§  ……………. tarihli risk bildiriminde “İstasyonların Ofis Binaları içinde bulunan Alarm sistemine bağlı olarak çalışan PIR Detektörlerinin (Hareket Sensorlarının) gerek açıları gerekse önlerine konulan engeller nedeni ile istasyonlarda bulunan para kasalarının görmediği ve güvenliğinin sağlanamadığının” hususlarının davacıya yazılı olarak ihbar edildiğini, önem alınmasının önerildiğini, ancak davacı tarafından ihbar edilen riskleri gidermeye yönelik önlemler alınmadığı,

§  Müvekkilinin, istasyonun idari binalarının dışarıdan gelecek sıkıntılara karşı fiziki olarak korunmasını üstlendiği, idare ve hizmet binalarının içlerinin işleyişi, kilitlenmesi, kasanın kilitlenmesi ve anahtarının muhafazasının da davacının uhdesinde bırakıldığı,

§  Yaşanılan hırsızlık olayının idari bina ve kasanın bulunduğu odalara rahat girebilen kimseler tarafından yapılmış olabileceği, müvekkilinin ihmalinin olmadığı, müvekkil şirketin haksız bir fiili olmadığı, ayıplı hizmet vermediği,

Cevaplarıyla davanın reddi talep edilmektedir.

3-  ……………. Sigorta Şirketinin Cevapları
Sigorta Şirketi ……………. tarihli cevaplarında özetle;

§  Müvekkili ile davacı arasında akdedilen ……………. – ……………. vadeli Kobi Paket Sigorta Poliçesi 3. sayfasında yer alan “Kasa Hırsızlık Klozu” hükümleri gereği; “Kasanın anahtarını kullanmak suretiyle yapılan hırsızlıkların”  teminat dışı olduğunu,

§  Poliçe teminatında olmayan bir hususun zorlama yorumlarla dahil edilmeye çalışıldığı, işyerindeki kasanın anahtarı kullanılarak kasadaki paralar çalındığına göre poliçe özel şartları gereği talebin teminata dahil olmadığını,

§  Bir an için poliçede kasanın anahtarı kullanılarak gerçekleşen hırsızlığın teminat harici tutulmadığı düşünülse dahi, davacının rizikonun gerçekleşmesini önleyici tedbirleri almayarak üzerine düşen yükümlülüğü layıkıyla yerine getirmemesi sebebiyle talep edilen tazminat yine poliçe teminatına dahil olmayacağı,

§  Davacı, kasanın anahtarını kolayca bulunabilecek bir yerde bıraktığı, işyerinde alarm olduğu ve hırsızların anahtarı temin etmeye çalışırken alarmın devreye girmediği göz önünde bulundurulduğunda, hırsızların anahtarı aramak için hiç uğraşmadığının açıkça anlaşıldığı,

§  Dava konusu olayda davacının tedbirsiz davrandığı, gerekli önlemleri almayarak hırsızlığın gerçekleşmesine kusuruyla sebebiyet verdiği,

Cevaplarıyla davanın reddi talep edilmektedir.

4-  Olayla ilgili beyanlar
Ø Davacı şirket satın alma sorumlusu …………….; ……………. günü saat 08.15’de aranarak ……………. araç muayene istasyonunda hırsızlık olduğu bildirildiği, ……………. kendisine kasanın açıldığını ve makbuzlarda yazılı 105.714,30TL paranın olmadığını, kasanın kendi anahtarı ile açıldığını, alarm sistemini kuran şirketten raporları istediklerini, alarmın ……………. saat 18.42 de kurulduğu ve ……………. 07.45’de açıldığı, bu saatlerin …………….’ın iş yerinden çıkış ve iş yerine geliş saati olduğunu,

Ø Araç Muayene İstasyonu Amiri …………….; ……………. günü saat 07.45 sıralarında araç muayene istasyonuna gelerek çalışmaya başladığını, akşam saat 18.00’da müşteri kabul görevlilerinden 50.000TL parayı teslim aldığını, Cuma günü akşamdan yaklaşık 55.000TL paranın kasanın içerisinde olduğu, aynı gün akşam 18.41’de iş yerinden çıkarken parmak okuma sistemine parmak okuttuğunu, daha sonra da alarm sistemini kurduğunu, sonrasında işyerinden özel aracıyla ayrıldığını,

……………. günü saat 07.45’de işe geldiğinde ……………. isimli güvenlik görevlisinin; “mutfağa müdüriyetin içerisinden çıkan kapıyı kilitlememişsiniz ……………. günü güvenlik görevlisi fark ederek söyledi” dediğini, birlikte kendi odasına doğru gittiklerini, mutfak kapısından kendi odasına giriş yaptıklarını, kapının açık olduğunu fakat zorlama olmadığını, alarm kurulmadığında, içeri girdikten yaklaşık 15 saniye sonra alarm çalışmaya başlayacağından hemen alarm sistemini kurarak odasına geldiğini, güvenlik görevlisi …………….’ın; “herhangi bir sıkıntı var mı” diye sorduğunu, baktığında; çatıdan taş yününden bir parçanın düşmüş ve çatının iç kısmının kırık olduğunu gördüğünü, bilgisayarını açarak çalışmaya başladığını, …………….’ın tekrar gelerek sayaç panosundaki değerleri getirdiğini, “herhangi bir şey var mı” diye sorduğunu, kendisinin de üst çekmecedeki anahtarı alarak kasayı açtığını ve kasadaki paraların çalındığını anladığı, istasyon amiri olarak paraların kendisine zimmetli olduğu,

Ø Muayene istasyonunda Teknisyeni …………….; ……………. günü saat 18.00’a kadar çalıştığını, soyunma odasına gittiğini, biraz oyalandığını, dışarı çıktığında güvenlik görevlisi …………….’in; “abi ne geziyorsun servis gitti” dediğini, daha sonra …………….’in servisi arayarak “nerede olduğunu sorup beklemesini söylediğini”,  ……………. ile birlikte ……………. hanımın yanına gittiklerini ……………. hanımı masasında para ve araç pullarını saydığını gördüğünü, …………….’in arabasıyla servise kadar gitmek için izin istediğini, izin verdiğini, bunun üzerine …………….’in arabasıyla servis aracına kadar gittiklerini,

Ø Özel güvenlik görevlisi …………….; ……………. günü saat 18.00’da görevi teslim aldığını, ……………. hanımın içeride çalışıyor olduğunu, saat 19.00 civarlarında ……………. hanımın içeriden çıktığını, aracına bindiğini ve gittiğini, o gidince kendisini dış kapıyı kilitlediğini, müdüriyetin olduğu iç kısımdaki kapıyı kontrol ettiğini kapının kilitli olduğunu, daha sonra sağ solu dolaştığını herhangi bir olumsuz durum olmadığını, kapıların kilitli olduğunu, sabah 08.00’da görevi ……………. isimli şahsa teslim ettiğini,

Ø Özel güvenlik görevlisi …………….; ……………. günü sabah saat 08.00’da görevi ……………. isimli güvenlik görevlisinden teslim aldığını, …………….’e herhangi bir sıkıntı olup olmadığını sorduğunu, kendisini herhangi bir sıkıntı yok dediğini, saat 10.00 sıralarında mutfaktan müdüriyete giriş kapısının kapalı olduğunu, fakat kilit dilinin dış kısmından görünmediğini görünce kapıya dokunmadığını, alarm olduğu için alarmın çalacağını düşündüğünü, kontörü olmadığı için ……………. hanım ve ……………. beye ödemeli çağrı attığını fakat geri dönüş yapmadıklarını, saat 18.00’da görevi …………….’e anlattığını ve kapının yanına giderek gösterdiğini, sonra da eve gittiğini,

……………., Özel güvenlik şirketi yetkililerine verdiği savunmasında;  akşam hareket sensörü kontrolünde çalmadığını tespit ettiğini,

Ø Özel güvenlik görevlisi ……………., ……………. günü saat 18.00’da görevi devralırken …………….’ın kendisine arka taraftan, mutfaktan müdüriyete giriş yapılan kapının kilitli olmadığını söylediğini, beraber kontrol ettiklerinde açık olduğunu gördüğünü, …………….’ın durumu bildirmek için ……………. hanım ve ……………. beye çağrı attığını söylediğini, ……………. günü saat 07.30’da ……………. hanım geldiğinde durumu bildirdiğini, ……………. hanımın giriş yaptığını, “belki unutmuşumdur ama kapıyı genelde kilitlerim” dediğini, içeri girince asma tavan parçalarını gördüğünü, ……………. hanımın “parçaları çöpe at, fare veya kedi gezmiştir” dediğini, kendisin de parçaları çöpe attığını, daha sonra hırsızlık olduğunu öğrendiğini,

……………. özel güvenlik şirketine verdiği savunmasında; saat 08.10’da ……………. hanımın ……………. bey diyerek çağırdığını, kasada paraların olmadığını söylediğini, araç muayene istasyonunda 12 adet kamera bulunduğunu, 8 adetinin araç muayene atölyesinde, 1 adet ön otoparkta, 1 adet arka otoparkta, 1 adet ofis alanında müşteri bölümünde ve 1 adet kafeterya içerisinde bulunduğunu, kamera sistemini izleme imkanlarının olmadığını,

Beyan etmişlerdir.

5-  Kamera kayıtları inceleme tutanağı
Jandarma tarafından araç muayene istasyonunun kamera kayıtlarında yapılan incelemede;  çok karanlık gösterdiğinden görüntü bulamadıkları rapor edilmiştir.

6-  Jandarma’nın Rapor ve Tutanakları
a)    Olay yeri görgü ve tespit tutanağı
Olay yerine gelindiğinde,

§  Araç muayene istasyonun müşteri kabul yerinin arka tarafında bulunan ve istasyon amirinin kullanmış olduğu odaya girildiğinde hırsızlık olduğu belirtilen kasanın kapalı ve kilitli vaziyette olduğu, odanın köşesinde durduğu ve tavanda alarm sisteminin olduğu, odanın arka tarafında bulunan kapıdan iş yerinin mutfağına geçiş olduğu,

§  Mutfağa geçiş kapısının, akşam iş yeri kapandığı zaman istasyon amiri tarafından içeri kısımdan kilitlendiği,

§  Hırsızlık olayının olduğu odanın tavan kısmında belirli bir bölgede hırsızlığı yapan kişi veya kişilerin inebileceği yer kadar kırık olduğu,

§  Kasanın kapısının istasyon amiri ……………. isimli şahıs tarafından açıldığı ve içerisine bakıldığında hırsızlık olayını anlaması üzerine ihbarı verdiği,

§  Kendisinin beyanına göre kasanın anahtarının her zaman masasının altında bulunan çekmecede kilitli bir şekilde durduğunu ve çekmeceye koyduktan sonra iş yerinden gittiğini bildirdiği,

§  ……………. günü sabah işe geldiğinde de anahtarın çekmecede olduğunu ve kasanın kapısının kilitli olduğunu, anahtarın bulunduğu çekmecenin kilidinin zorlandığı görünce ve çatıda bulunan kırıkları görünce şüphelenerek kasayı açtığını ve kasanın içerisinde küçük çuval şeklinde torbaya sarılı paraların olmadığını gördüğünü,

§  İş yerinin elektrik panolarının bulunduğu odanın çatısında bir kısım kırıkların olduğu ve orda girilmiş olabileceği değerlendirildiği,

§  İş yerinde bulunan kamera görüntüleri incelenmek üzere alındığı fakat hırsızlığın olduğu odada kamera olmadığı,

§  Alarm sisteminin belirtilen saatler içerisinde kurulu olduğu, faal olarak çalışır olduğu ve olumsuz bir durumun söz konusu olmadığı alarm şirketi tarafından bildirildiği,

Rapor edilmiştir.

b)    Jandarma Olay Yeri İnceleme Raporu
Olay yerinde yapılan araştırma ve incelemede,

§  Olayın ne zaman meydana geldiğinin bilinmediği,

§  Araç muayene istasyonundaki idari binanın üç bölümden oluştuğu, birinci bölümün araç muayene istasyonuna gelen şahısların işlemlerinin gerçekleştirdiği yer ve istasyon Amirinin odasının bulunduğu bölüm olduğu, ikinci bölümün, yemekhane ve çay ocağının bulunduğu bölüm olduğu, üçüncü bölümün ise sistem odasının, lavabonun ve istasyonlara giden koridorun bulunduğu bölümden ibaret olduğu,

§  Yemekhanenin batı istikametinde bulunan dıştan girilen giriş kapısının kilit sisteminde zorlama olmadığı, iş yerinde çalışan personelin beyanına göre kapının hiç kilitlenmediği, kapının devamlı olarak açık bulundurulduğu ve idari binaya buradan girildiği öğrenildiği,

§  Yemekhane içerisinde bulunan istasyonlara giden koridor kapısı ile sistem odası kapısının da kilitlenmediği, devamlı olarak açık tutulduğu öğrenildiği,

§  Sistem odasından çatıya çıkıldığı değerlendirilen asma tavandan cm 56×58 ebadında bir adet tavan izolasyon taş yünün yerinden çıkarılarak çatıya çıkıldığı ve İstasyon Amiri odasına buradan geçiş yapıldığı, istasyon Amirinin kaldığı bölümün asma tavandan 56×58 cm ebadında bir adet tavan izolasyon taş yünün yerinden çıkarıldığı ve buradan inilerek para kasasına gidildiği,

§  İstasyon amiri odasındaki çekmecenin zorlandığı ve kilit sisteminin bozulduğunun görüldüğü, odada bulunan diğer etajer çekmecelerinin zorlanmadığı, para kasasının kilit kısımlarında herhangi bir zorlama ve kırılma izinin olmadığı,

Rapor edilmektedir.

c)    Hareket Sensörü hakkında Tutanak
Kasanın üst kısmında bulunan harekete duyarlı alarm sensörünün hırsızlığın olduğu gün çalmaması ile ilgili Jandarma tarafından yapılan tatbiki çalışmada, alarm sistemi faal durumda iken kasanın önüne ellerini uzattıklarında alarm sisteminin devreye girdiği, Bildirilmektedir.

7-  Alarm Raporu
…………….

8-  Banka Grup Transfer Makbuzları
……………. ve ……………. tarihli Garanti Bankası grup transfer makbuzlarında yazılı para miktarları:

…………….

9-  Sigorta Sözleşmesi
Davacıya ait işyeri kasası muhteviyatı, davalı sigortacı nezdinde yangın, hırsızlık ve muhtelif risklere karşı ……………. vade tarihli KOBİ Paket Sigorta poliçesi ile sigorta genel ve poliçe özel şartları ile klozlar dahilinde hırsızlık riski teminata dahil edilmek üzere; 200.000,00-TL limitle sigorta güvencesi altına alınmıştır.

10- Sigorta Hırsızlık Ekspertiz Raporu
……………. tarihinde yapılan ihbar üzerine …………….  tarihli ekspertiz raporunda;

§  Sigortalı binanın arka cephesine bakan açık kapıdan içeri girilmesi, trafo odası asma tavanının kırılması, kasanın bulunduğu idare bölümüne girilmesi ve kilitli çekmecenin zorlanarak açılması sureti ile anahtarı elde edilen kasadan nakit para çalındığı,

§  Yapılan görüşme ve incelemeler sonrası hırsızlığın işletmenin nakit akış döngüsünü ve binanın mimarisini, yerleşim planını bilen kişi yada kişilerce gerçekleştirdiği görüşüne varıldığı,

§  Tesiste sürekli alarm izleme ve kamera sistemi bulunmakta olup, kimliği meçhul kişi yada kişilerce giriş yapılan alanlar ile kasanın bulunduğu alanın ölü noktada kaldığı tespit edildiği, alarmın da hırsızlık sırasında bu nedenle devreye girmediği anlaşıldığı,

§  Sonuç olarak da “Meydana gelen hadisede hırsızlık tanımına giren  durumlardan “Kırma, delme, yıkma, devirme ve zorlamayla girilerek” şeklinde tanımlanan risklerin gerçekleşmesi nedeni ile söz konusu hasarın hırsızlık olarak değerlendirilebileceği, ancak hadisede kasa kendi anahtarı ile açıldığından poliçedeki “Kasanın anahtarı ve şifresini kullanmak suretiyle yapılan hırsızlıklar teminat dışıdır.” ibaresine istinaden hasarın poliçe kapsamında değerIendirilemeyeceği anlaşılmıştır.” Şeklinde görüş belirtilmiştir.

11- Özel Güvenlik Sözleşmesi
Davacı şirket ile ……………. Güvenlik Hizmetleri A.Ş. arasında ilk olarak 31.10.2008 tarihinde Özel Güvenlik Hizmetleri Sözleşmesi ve devamında belirli aralıklarla süre uzatım protokolleri akdedilmiştir. ……………. Güvenlik Hizmetleri A. Ş. Firmasının ……………. Araç Muayene istasyonları işletim ve Ticaret A. Ş.’nin toplam 7 araç muayene istasyonunda güvenlik hizmeti sağlamaktadır.

Sözleşmenin;

“Madde 2:

a. İşverenin;

iii. ……………. ili, ……………. ilçesi, ……………. Mahallesi, 112981 Ada, 1 Parsel adresinde faaliyet gösteren ……………. Araç Muayene İstasyonu,

… İŞVEREN çalışanlarının, İŞVEREN müşteri ve ziyaretçilerinin rahat ve güven içinde bulunması, İŞVEREN’e ait bina, tesis, altyapı ve demirbaşlarının, İŞVEREN personelinin, İŞVEREN müşteri ve ziyaretçilerinin taşıt, araç, gereç, eşya vb. mallarının güvenliğinin sağlanması, cana, mala, huzura, altyapı ve tesislere karşı olabilecek tecavüz, saldırı ve hırsızlıkların yasalar, görevin ifası için tahsis edilen özel güvenlik görevlisi sayısı ve ekipmanının sağladığı imkânlar dâhilinde ön gözetim ve güvenlik tedbirlerinin alınması sureti ile caydırılması, vukuu halinde ise asgari zarar ile savuşturulması,

h. İŞVEREN’in faaliyette bulunduğu araç muayene istasyonları, idari bina, depo ve diğer tesislerinde hırsızlık, saldırı vb. çeteler tarafından yapılan seri olaylarda İŞVEREN’in yönlendirmesi ile olayların meydana geldiği yere giderek yasaların elverdiği ölçüde ve orantılılık esasına uygun olarak gerekli tedbirlerin alınmasıdır.”

Güvenlik sözleşmesinde Sn. ……………. sorumlu olarak belirlenmiştir (madde 4/a).

……………. Güvenlik Hizmetleri A. Ş. Firmasının …………….  Sigorta A. Ş. nezdinde düzenlenen 63 9 75112 numaralı Özel Güvenlik Zorunlu Mali Sorumluluk Sigorta Poliçesi bulunmaktadır.

……………. Özel Güvenlik Şirketinin GD00309 nolu Güvenlik Direktifi “Araç Muayene İstasyonu Özel Güvenlik Görevlisi Talimatında;

“Madde 20: Özel Güvenlik Görevlileri vardiya saatleri içinde görev bölgelerinden ayrılamaz, aynı anda aynı yerde bulunamazlar.

Madde 24: Araç muayene mesai saati bitiminde:

b) İstasyona ait giriş ve çıkış kapılara ile muayene alanına açılan kapı ve kepenkleri kapatır.

c) İstasyon alanı ve binasını araç muayene istasyonu Özel Güvenlik Görevlisi Kontrol Listesi esaslarına göre kontrol eder. Özellikle kamera yer ve yönlerini, yangın dolabını, yangın söndürme cihazlarını yangın algılama sistemini, hırsız/soygun ihbar sistem ve cihazlarını, jeneratörü, LPG tankını, istasyon içindeki ekipmanlar, bilgisayarlar ve demirbaşları vb. inceler.

d) Yapılan kontrollere ait sonuçlar hakkında, her akşam mesai bitiminden 30 (otuz) dakika önce İstasyon Amiri’ne bilgi verir, varsa durum tespit tutanaklarını onaylatarak, 1 (bir) suretini İstasyon Amiri’ne teslim eder, 1 (bir) suretini de bağlı çalıştığı Güvenlik Şirketi’ne fakslar ve kalan sureti dosyalar.

Madde 42: Nöbeti devralmadan önce istasyondaki tüm kapıları elle kontrol eder, açık olan var ise kilitlenir. Kapı ve pencerelerin kontrolünü her devriye esnasında elle yapar.

Madde 43: Görevi devraldığında mesai devam ediyor ise personel çıkmasına müteakip kapıları kilitler.”

   IV.BİLİRKİŞİLİĞİMİZİN YERİNDE İNCELEMESİ
Sayın Mahkeme’nin ……………. tarihli Celse’sinde almış olduğu karar gereği; ……………. İlçesi, ……………. mahallesi, 112981 Ada, 1 Parselde kurulu bulunan Araç Muayene İstasyonunda, bilirkişi heyetimizden ……………. tarafından ……………. günü yerinde inceleme yapılmıştır.

Araç muayene istasyonu ……………. ilçesinden …………….  istikametine 10 km uzaklıkta, yerleşim yeri dışında, yakınında işletmelerin olduğu bir konumdadır.

Yakınında bulunan …………….  – ……………. çevre yoluna geliş gidiş tek yol ile bağlanmaktadır.

İstasyonun etrafı tel örgü ile çevrilmiştir. Ön cephesinde iki boşluktan araçlar istasyona giriş ve çıkış yapmaktadır.

Güvenlik Kulübesi iki boşluğun arasında yerleştirilmiş yaklaşık 1,5 m2 genişliğindedir. Güvenlik kulübesi istasyonu ön cepheden görmektedir. Kulübede güvenlik kamera sistemi bulunmamaktadır.

Güvenlik kulübesinden muayene istasyonunun arka bölümü ve yan tarafı görülmemektedir.

Kulübeden hırsızlığın olduğu bölge yaklaşık 60 metredir. Kulübeye göre sol yanda bulunan bu bölge görüş alanı dışında kalmaktadır.

Olaydan sonra güvenlik görevlilerinin güvenlik kulübesi yerine mutfağı bekleme yeri olarak kullandıkları öğrenilmiştir.

Hırsızlık olayının geçtiği bölge yukarıda resimde gösterildiği gibi araç muayene istasyonunun sol tarafında bulunmaktadır. Sol tarafın tam ortasında bulunan bir kapı ile mutfağa giriş yapılmaktadır. Mutfak, yemek masaları, mutfak dolap ve tezgahı ile tefriş edilmiştir. Mutfağın içinde iki kapı boşluğu bulunmaktadır. Girişin sağında bir kapı bulunmaktadır. Bu kapıdan idari bölüme giriş yapılmaktadır. Kapıdan giriş yapıldığında hemen sağ tarafta istasyon amirinin kullandığı masa ve para kasası bulunmaktadır. Aynı ortamda ileri doğru müşteri kabul ve diğer çalışanlar bulunmaktadır. Çalışanlarla istasyon amirinin arasında kapı bulunmamaktadır.

Mutfağa girişin karşısında bir boşluk bulunmaktadır. Bu boşluğun solunda tuvalet, sağında ise sistem odası bulunmaktadır.

Hırsızlık yapan kişi ya da kişilerin; mutfak – sistem odası – İstasyon Amirinin kullandığı alanı kullandıkları iddia edilmektedir. Buna göre mutfaktan idari bölüme ve idari bölümden mutfağa geçişler için sistem odası tavanından ve/veya mutfak ile idari bölüm arasında bulunan kapının kullanıldığı şeklindeki önceki tespitler tekrar incelenmiştir.

Olay yerinde alınan görüntüler şu şekildedir.

…………….

Para kasasının bulunduğu bölgeye giriş-çıkış ihtimali olan sistem odasının köşe döşemesiyle kasanın bulunduğu idari bölüm tavan döşemesi arasında sadece bir duvar bulunmaktadır. Sistem odasından ya da idari bölümden duvar kenarından tavan döşemesi açıldığında tavan döşemeleri hizasında son bulan duvarın hemen öbür tarafında açıldığı iddia edilen döşeme bulunmaktadır.

Tavan döşemelerinden yukarı çatıya doğru yaklaşık bir metrelik bir yükseklik bulunmaktadır. Tavan arasından çok sayıda tesisat kablosunun geçtiği görülmektedir.

Tavan ile zemin arasındaki yükseklik 3.10 metre civarında ölçülmüştür. Tavan içinde, duvarın üst ve yan kısımlarında boya, sıva, ince köşebentlerde herhangi bir zedelenme veya geçişten dolayı iz-işaret tespit edilememiştir.

İdari bölüme geçildiğinde tavandan idari bölüme iniş olma ihtimali değerlendirildiğinde ilk inilebilecek yer pır dedektörün kör noktasını oluşturabilecek yerdedir. Duvar kenarına evrak dolapları yerleştirildiğinden dedektörün kapsama alanına girmeden kasaya doğru birkaç metre ilerlemek mümkün olmaktadır. Basit bir denemede etajerin çekmecesine uzanıldığında detektör hareketi algılamıştır.

Yeni güvenlik tedbiri olarak kasa için ilave alarm sistemi yapılmıştır. Ayrıca kasayı karşıdan görecek şekilde kamera ve detektör montajı yapıldığı anlaşılmıştır.

İstasyon amiri, işyerinden ayrılmadan önce en son alarmın bulunduğu bölgeye gitmesi, alarmı kurduktan sonra hemen yanındaki kapıyı kullanarak işyerinden ayrılması gerekmektedir. En son mutfak kapısının çapraz istikametindeki alarmın yanındaki teknik bölüme açılan kapı kullanılmaktadır.

     V.OLAYLA İLGİLİ TESPİT VE DEĞERLENDİRMELER
Olayın taraflarının sunmuş olduğu deliller tarafımızdan ayrıntılı olarak incelenmiştir. Olayda, Araç Muayene İstasyonu işletmecisinin Cuma ve Cumartesi günlerine ait elde ettiği hasılatı istasyon amirinin para kasasında saklaması ve devamında kasanın açılarak paranın çalınması üzerine sigorta şirketi hasarı karşılamadığı ve işyerinde görevli özel güvenlik firmasının da güvenlik ihlali olduğundan bahisle zararın tazmini istenmektedir.

Olayla ilgili ceza soruşturmasında mevcut bilgi, belge ve tutanaklar incelendiğinde, hırsızlık ihbarının istasyon amiri ……………. tarafından yapıldığı anlaşılmakta, ancak gerek Jandarma’nın inceleme ve araştırmasında gerekse dosyadaki ifadelerde hırsızlığın nasıl yapıldığı ve ne zaman olduğu konusunda net bir bilgi bulunmamaktadır.

İstasyon amiri …………….’ ın ifadesine göre kasa anahtarı çekmecede bulunmaktadır. Hırsızlık iddiasından sonra kasa anahtarı yine çekmecenin içinde bulunmuştur. Kasa anahtarının muhafazasında gereken özen gösterilmemiştir. Hırsızlık olayının kolayca gerçekleştirildiği göz önüne alındığında, olayın faillerinin işyerini ve paraların konulduğu zamanı, kasayı, kasayı nasıl açacaklarını bildikleri anlaşılmaktadır.

Araç muayene istasyonunda meydana gelen hırsızlık olayında faillerin meçhul olduğu ve faillerin bulunması için daimi arama kararı verildiği anlaşılmaktadır. Hırsızlık olayı ile ilgili olarak soruşturma dosyası incelendiğinde, hırsızlık olayının ne zaman ve nasıl olduğuna dair kesin bir yargıya varmak mümkün değildir.

Hırsızlık olayında elde edilen iz ve delillerde bazı dikkat çekici durumlar söz konusudur. Örneğin, kasa anahtarının yeri isabet edilmiş, kasa açılmış ve yine kasa normal olarak kapatılmış, kasa anahtarı da çekmecesine geri yerleştirilmiş, mutfak kapısı açık bırakılmıştır.

Hırsızlık olayının meydana gelmesiyle ilgili ihtimaller şu şekildedir:

Zaman yönünden;

1-   Hırsızlık alarm kurulduğu saat 18.42’den önce meydana gelmiştir. 

2-   Hırsızlık olayı alarm kurulduktan saat 18.42’den sonra meydana gelmiştir.

Oluş şekli yönünden;

1-   Alarmın kurulmadığı esnada para çalınmış ve sonrasında tavan döşemeleri, etajer çekmecesi, mutfak kapısı üzerinden hırsızlıkla ilgili saptırma yapılmaya çalışılmıştır.

2-   Alarm kurulduktan sonra alarm devreye girmemesi için kör noktalar seçilerek sistem odasından tavana çıkılarak para kasasının bulunduğu idari bölüme inilmiş ve pır detektöre yakalanmadan kasadan para çalınmış ve mutfak kapısı ardındaki anahtarı ile açılarak dışarı çıkılmıştır.

Failler yönünden;

–      Soruşturma neticesinde elde edilen bilgilere göre hırsızlığı yapan yada yapanların kimler olduğu konusunda varsayımda bulunmak olanaklı değildir.

Yaptığımız incelemeye göre; olayın alarm kurulmadan önce (18.42’den önce) meydana gelme ihtimali daha yüksektir. Çünkü;

§  Tavan arasına bakıldığında sıva malzemesinde, boya üzerinde, döşeme köşebentlerinde geçiş yapıldığına dair çizilme, eğilme ve bozulma görülmemektedir. Sadece tavanlarda bulunan taş yün döşemelerde kırıklıklar olduğu rapor edilmiştir.

§  Para kasasının bulunduğu bölgede tavandan inme ya da tavana tırmanma esnasında olabilecek sürtünme izi tespit edilmemiştir.

§  En önemli bilgi ise, olaydan haberdar olunan ……………. günü Jandarma tarafından alarm kurulu iken para kasasının üzerinde bulunan pır detektörün çalışıp çalışmadığını anlamak için uygulama yaptığı ve para kasasına yaklaşıldığında pır detektörün devreye girdiği ve alarmı harekete geçirdiği tespit edilmiştir.

Ancak davacı tarafından, yapılan denemelerde pır detektörün bazen çalışmadığı şeklinde görüş beyan edilmiştir. Bununla birlikte Jandarmanın pır detektörün çalıştığına dair tutanağında davacı şirket temsilcisinin de imzası bulunduğundan, pır detektörün çalıştığı kabul edilmiştir.  

§  Alarm kurulu iken detektörün devre dışı bırakılmasının alarmı doğrudan devreye sokacağı ve alarm raporunda bunun görüleceği öğrenilmiştir. Alarm raporunda, alarm kurulduktan sonra herhangi bir müdahalenin olmadığı görülmektedir.

Bu bilgiler, alarm kurulu iken para kasasının açılmadığı tezini güçlendirmektedir. Alarmın çalışmadığı bir zaman diliminde, kasa anahtarının yeri bilinerek ve mutfak kapısı kullanılarak saniyeler içinde hırsızlık yapılması mümkündür. 

Yukarıda sayılan ihtimallere göre, hırsızlık fiilinin gerçekleşmesine dair delillerin takdiri yüce Mahkeme’de olmakla birlikte, hırsızlığın gerçekleştiği varsayılması durumunda tarafların ihmal ve kusurlarıyla ilgili bilirkişi heyetimizin tespit ve değerlendirmeleri şu şekildedir:

A)  Güvenlik hizmeti
Özel güvenlik şirketi, 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun 4. Maddesinde, Türk Ticaret Kanunu’na göre kurulan ve üçüncü kişilere koruma ve güvenlik hizmeti veren şirketlerdir.

Kamu düzeninin sağlanması ve korunması, kamu gücünü elinde bulunduran devletin temel görevlerindendir ve bunu kurmuş olduğu polis, jandarma gibi genel kolluk aracılığıyla sağlamaktadır. Zaman içinde kolluğun genişleyen görev ve sorumluluk alanı ve artan yoğunluğu sebebiyle özel güvenlik teşkilatlarının kurulması ve tamamlayıcı güvenlik hizmetlerinin sunulması sağlanmıştır.  

Davacı şirket Araç Muayene İstasyonu özel güvenlik hizmetinden yararlanmak amacıyla davalı ……………. güvenlik firmasıyla bir sözleşme imzalamıştır. İmzalanan sözleşme ile taraflar bazı yükümlülüklerin altına girmişlerdir. Araç muayene istasyonu güvenliğinin sağlanması için bir bedel ödemekte, buna karşılık ……………. güvenlik firması da güvenlik hizmeti vermektedir. Sözleşmenin 2. maddesinde, “…cana, mala, huzura, altyapı ve tesislere karşı olabilecek tecavüz, saldırı ve hırsızlıkların yasalar, görevin ifası için tahsis edilen özel güvenlik görevlisi sayısı ve ekipmanının sağladığı imkânlar dâhilinde ön gözetim ve güvenlik tedbirlerinin alınması sureti ile caydırılması, vukuu halinde ise asgari zarar ile savuşturulması” hükmü bulunmaktadır.

Güvenlik firmasının işyerinde uyulacak kurallara ilişkin talimat ve çalışma esasları bulunmaktadır. Bu talimatlara göre özel güvenlik personelinin işyerini terk etmesi yasaktır. Yine özel güvenlik personeli nöbeti devralmadan önce bütün kapıları elle kontrol edecek açık olan kapı varsa kilitleyecektir. Bunu bütün devriye görevinde tekrar edecektir.

Özel güvenlik personeli mesai günlerinde, mesainin bitmesine yarım saat kala bütün güvenlik araçlarını (alarm, detektör, yangın söndürme sistemi vs.) kontrol edecek ve istasyon amirine rapor edecektir.

Somut olayda, sözleşmeye ve genel olarak güvenlik uygulamalarına aykırılıklar bulunmaktadır:

Ø ……………. Cumartesi günü gece vardiyasında güvenlik görevlisi ……………. görevlidir. Akşam 18.00’da mesai sona ermiştir. ……………. isimli teknisyen servisi kaçırmıştır. Güvenlik görevlisi …………….’ün teknisyen ……………. için servis aracını aradığı, para ve araç pullarını saymakta olan istasyon amiri …………….’a söyleyerek …………….’yı kendi aracıyla servis aracına yetiştirdiği görülmektedir.

Para saymakta olan bir personelin (kadın) şehrin dışında tehlikeye açık bırakılarak görev yerinin terk edilmesi, güvenlik açısından olağan ve kabul edilebilir bir davranış değildir.

Ø Bir sonraki gün ……………. Pazar günü gündüz nöbetini devralan güvenlik görevlisi ……………., mutfağın iç kısmındaki idareye açılan kapının açık olduğunu fark etmiştir. Alarmın devreye girmemesi için kapını ardından anahtarı almamış ve kapıyı açık bırakmıştır. Bu konunun normal olmayan bir durum olarak algılamış ve istasyon amirine kontörü olmadığı için çağrı atmıştır.

…………….’ın yaklaşımı doğru bir davranış değildir. Güvenlik görevlisi, muayene istasyonunda bu tarz olumsuzluğun olmasını engellemek, engelleyemediği durumlarda kontrol altına almak, gerekli tedbirleri almak için orada bulunmaktadır. Ayrıca, açık bulduğu kapıları kilitleyeceğine dair talimat bulunmaktadır. Güvenlik görevlisinin kontörü olmadığı için olay bildiriminde bulunamaması büyük bir eksikliktir.

Ø Aynı durum ……………. günü gece vardiyasına gelen güvenlik görevlisi ……………. içinde geçerlidir. …………….’ın çağrı attım demesi …………….’in durumu ilgililere bildirmesine engel değildir. 

B)  Araç muayene İstasyonu
Birden fazla yerde muayene istasyonunu işleten firmanın olayın geçtiği istasyondaki en yetkili temsilcisi, İstasyon Amiri …………….’dır. ……………., işyerinden en son ayrılan ve alarmı kuran şirket personelidir. Alarmın kurulduğu saate göre ……………. ……………. Cumartesi günü 18.42’de kasanın bulunduğu idari bölümden ayrılmıştır.

Olay günü mesai 18.00’da bitmiştir. İstasyon Amiri ……………., servisi kaçıran teknisyen …………….’yı servise yetiştirmesi için güvenlik görevlisi …………….’e izin vermiş, işyerinden ayrılmasına müsaade etmiş ve paralarla birlikte istasyonda yalnız başına kalmıştır. 105.714,30TL normal hayat şartlarında önemli bir miktardır. İstasyon amirinin mesai bitimi kendi başına kalarak para işleriyle meşgul olması, güvenlik açısından tehlikelidir.

Şirket güvenlik hizmetini satın almış ancak güvenlikle ilgili gerekli teknik donanımları sağlamamıştır. Cumartesi akşamından Pazartesi sabahına kadar ve geceleri bir güvenlik personeli çalışmaktadır. Bir güvenlik personelinin istasyonun dört tarafını ve iç kısımlarını aynı zamanda kontrol etmesi mümkün değildir. Güvenlik kamera sistemi özellikle bir personelle güvenliğin sağlandığı bu büyüklükteki yerler için önemlidir. Aynı şekilde, güvenlik personelinin işyerinde devriye ve kontrol görevini yaptığına dair sistemlerin kurulması, güvenlik şirketince teklif edildiği ancak işveren firma tarafından kabul edilmediği anlaşılmaktadır.

Para kasasının bulunduğu bölüme güvenlik personelinin girmesini ve kontrol etmesini işverenin istemediği anlaşılmaktadır. Bu durumda işletme bu bölge için ilave güvenlik tedbirlerini almak zorundadır. Örneğin olaydan sonra para kasasını tam olarak gören kamera takılarak ilave güvenlik önlemi alınmıştır.  

C) Sigorta Sözleşmesi yönünden değerlendirme
1. Taraflar arasında; Davacı ile davalı arasında ……………. vade tarihli, ……………. ila ……………. olay tarihini kapsayan KOBİ paket sigorta sözleşmesi akdedildiği,

Sözleşme ile işyerinde bulunan kasa muhteviyatının hırsızlık riskini de kapsamak üzere sigorta teminatına alındığı,

Belirtilen tarihler arasında bilinmeyen bir zamanda, bilinemeyen kişiler tarafından ve yöntemi tam olarak tespit edilemeyen hırsızlık hadisesinin gerçekleştirildiği,

Hadise sonucu işyeri kasasının, aynı odada bulunan masanın kilitli olduğu beyan edilen çekmecesinin zorlanması ve kilit sistemin bozularak; çekmece içinde bulunan anahtarı alınması sureti ile açılarak içinde var olduğu beyan edilen nakit paranın çalındığı hususları uyuşmazlık konusu değildir. 

Davalı; özel şartlarda yer alan kloz gereği, kasanın anahtarını kullanmak suretiyle yapılan hırsızlıkların teminat dışı olduğunu, Bu özel şart olmasa idi dahi; işyerinde alarm olmasına rağmen devreye girmediğine göre; hırsızın anahtarı aramak için uğraşmadığını, anahtar kolayca bulunabilecek bir yerde bırakılarak tedbirsiz davranıldığını, hırsızlığın önleyici tedbirleri almayarak üzerine düşen yükümlülüğü yerine getirmeyen davacının kusurlu ile meydana geldiğini, zararın teminat dışı kalacağını iddia etmekte, 

Davacı; hırsızlığın tavan boşluğuna tırmanılarak, taş izolasyonlar kırılıp sökülerek, kasa anahtarının yer aldığı kilitli dolap zorlanıp kilit sistemi bozularak, profesyonel şekilde icra edildiği, 5684 s.y m 11/4 gereği teminat dışı bırakılan hususların açıkça bildirmemesi halinde teminat kapsamında sayılacağını savunmaktadır.

Poliçenin sadece işyeri kasa muhteviyatını güvence altına aldığı,  tüm riskler için 200.000,00-TL limit ile teminat verildiği,  Poliçe özel şartları ile; poliçenin yangın sigortası genel şartları dahilinde akdedildiğinin düzenlendiği ancak yangın sigortası ve klozlarına ek olarak kasa için ayrıca, Hırsızlık Sigortası Genel Şartları ve Kasa Hırsızlık Klozu kapsamında hırsızlık teminat verildiği de anlaşılmaktadır.

Hırsızlık Sigortası Genel Şartları A.3.5 maddesi hükmü gereği;  “Nakit, hisse senedi, tahvil ve kıymetli kâğıt ile altın, gümüş…benzerleri” Ek Sözleşme ile Teminat Kapsamına Dahil Edilebilecek Kıymetlerdir. 

Poliçe özel şartları arasında yer alan kasa hırsızlık klozu ile; “Sigortalı mahalde bulunan çelik kasa içerisinde ki nakit para, çek, senet v.b kıymetler ile poliçede özellikleri yazılı kasanın Hırsızlık Sigortası Genel Şartları ile Kasa Hırsızlık Klozu şartları gereği teminat kapsamına dahil edildiği” kararlaştırılmış olup; kasada bulunan talep konusu nakit paranın sigorta konuları arasında bulunduğu açıktır. 

TTK’ da hırsızlık sigortası tanımı ve unsurlarına yer verilmemiş olup bu tür sigortanın kapsamının sözleşme hükümlerine göre tayin edilmesi zorunludur.

İlgili bakanlıkça onanan ve sözleşme koşulları haline gelen Sigorta Genel Şartları Sigortanın Konusu başlıklı A.1 maddesi hükmü gereği; hırsızlık nedeniyle meydana gelen zararın sigorta teminatı içerisinde kalabilmesi için; “hırsızlığın, sigortalı eşya ve malların bulunduğu mahallere kırmak, zorlamak, tırmanmak, duvar aşmak veya anahtar uydurmak suretiyle girilerek yapılmış olması veya sigortalı eşyanın bulunduğu mahallere gizlice girip saklanmak ve kapanmak suretiyle yapılmış olması veya sigorta ettireni veya efradını veya müstahdemleri söz ve şiddet kullanmak, ölümle te…………….t etmek, yaralamak veya öldürmek suretiyle yapılmış olması zorunlu bulunmaktadır.(11. HD 2000/ 63e- 1035k ve 24.02.2000)

Somut olayda; hırsızlığın ne şekilde gerçekleşmiş olduğu hususunda net bir tespit yapılamadığı görülmektedir.

Yapılan inceleme sonucu;  hırsızlığın; alarmın çalışmadığı yani 18:42 den önce ki bir zaman diliminde, kasa anahtarının yeri bilinerek ve mutfak kapısı açık şekilde saniyeler içinde yapılması tezinin daha güçlü olduğu sonucuna varılmıştır.

Bu halde hırsızlık tanımlanan şekilde meydana gelmemiş olup; teminat kapsamı dışında kalmaktadır.

“Hırsızlık olayının kapının açık olduğu zamanda meydana geldiği, rizikonun sigortanın kapsamına ilişkin Hırsızlık Sigortası Genel Şartları A maddesi kapsamında bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmesi doğrudur.” ( 11 HD 2007/12431 e- 2009/ 1310 k ve 05.02.2009)

Hırsızlığın, davacının beyan ettiği gibi; tavan boşluğuna tırmanılarak, taş izolasyonlar kırılıp sökülerek, kasanın bulundu mahalle girilmesi şeklinde meydana geldiği kabul edilse dahi; hırsız veya hırsızların öncelikle kasanın bulunduğu odanın bir parçası olan binaya girmesi gerekmektedir ki bina kapı ve pencerelerinde, asma tavan taşyünü döşemelerin çerçevelerinde zorlama kırılma vs olmayıp bu giriş şekli belli değildir,  bu durumda tek ihtimal hırsızların daha önce binaya saklanması ve kapanmasıdır. Binanın açıklanan yapısına göre saklanmak zor görünmekle birlikte; hırsızlığın binaya kapanma ve saklanma akabinde uygun zamanda yapıldığı kabul edilse dahi;

Genel Şartların Ek Sözleşme ile Teminat Kapsamına Dahil Edilebilecek Kıymetler başlıklı A.3.5 bendi gereği teminat altına alınan kasa muhteviyatı için, Sigorta sözleşmesine Genel Şartlar A.3./ son fıkrası gereği; “yukarıdaki fıkraya göre teminat altına alınacak eşya1arın muhafazası için özel hükümler konabilir. Bu takdirde sigortacı, söz konusu eşyaların sigorta sözleşmesinde öngörülen şekillerde saklanmadığını ispat etmedikçe tazminat ödemekten kaçınamaz.”

Genel Şartlar C.11 hükmü gereği; “Sözleşmeye bu genel şartlara aykırı olmamak kaydıyla özel şartlar konulabilir.”

“Özel Şartlar ödenecek tazminatın hesaplanmasında özel ölçütler ve ilkeler öngören sigorta sözleşmesinin ayrılmaz unsuru niteliğindeki şartlar olup, uyuşmazlıkların akdin hükümleri niteliğinde olan özel şartlara göre çözümlenmesi gerekmektedir.” (11 HD 2001/ 10018 e- 2002/ 1488 k ve 20.02.2002)

“Bu gibi hallerde rizikonun sigorta teminatı dışında kalabilmesi için, riziko ile teminat dışı bırakılan husus veya eylem arasında uygun illiyet bağı olması ve rizikonun münharısan bu sebeple oluşması gerektiği aranmaktadır.” (11 HD 1997 / 6225 e- 6841 k ve 10.10.1997)

Poliçe özel şartları arasında yer alan hırsızlık klozu ile; “kasanın anahtarı ve şifresi kullanılmak sureti ile yapılan ve sigortalının müstahdemleri veya hizmetinde çalışan kimseler tarafından yapılan hırsızlıkların teminat dışı olduğu” kararlaştırılmıştır.

Bu kararlaştırma şekli aynı zamanda hırsızlık sigortasının tanımını da açıklayan Sigortanın Konusu başlıklı A.1 maddesi hükmü içeriğine uygun olup; anahtar ile yapılan hırsızlık tanımlanan hallerden biri değildir.

Poliçe ile teminat altına alınan sigortalı değerin; sadece para olduğu düşünüldüğünde dahi aynı sonuca ulaşılmaktadır. Paranın bulunduğu mahale – kasaya – herhangi bir zorlama, kırma, delme olmadan kendi anahtarı ile girilmiş ve içinde ki para alınmıştır.

Davacı; “5684 s.y m 11/4 gereği teminat dışı bırakılan hususların açıkça bildirmemesi halinde teminat kapsamında sayılacağını” savunmakla birlikte; poliçeye, kasanın kendi anahtarı ile açılması halinde zararın teminat dışı kalacağının açıkça derç edildiği ve bu klozun genel şartlara aykırı olmadığı görülmektedir. 

“ Sigorta poliçesine yazılan özel şart gereği, poliçedeki hırsızlık rizikosunun sigortalı mahalde kepenk bulunması halinde hüküm ifade edeceği belirtilmiştir. Dava konusu hırsızlık olayı sigortalı iş yerinin kepenk bulunmayan kısmındaki camının kırılması suretiyle meydana gelmiştir. Mahkemece davacının yasal yollardan bu cepheye de kepenk yapılmasını sağlayabileceği, bu durumda poliçedeki özel şarta aykırı davranmış olduğu gerekçesiyle, davanın reddi doğrudur.” (11 HD 2007/6862 e- 2008/ 8760 k ve 30.06.2008)

Karar metninden anlaşıldığı üzere özel şartın uygulanmasında somut duruma ve işyerinin yapısına bakmak ve bu duruma göre değerlendirme yaparak sonuca ulaşmak gerekmektedir.

Alınan güvenlik önlemlerine göre; kasa anahtarının, kasanın bulunduğu oda içinde ki masanın çekmecesinde saklanmamış ve anahtarın bu suretle ele geçirilmemiş veya anahtarın herhangi suretle ele geçirilmemiş olması halinde; kasanın, işyerinde başka bir şekilde açılmaya çalışılmasında; pır kamera hareketi algılayacak, alam sistemi devreye girecek ve hırsızlığın gerçekleşme ihtimali azalacak veya kaybolacaktır.

Dolayısı ile teminat dışı bırakılan husus arasında illiyet bağı mevcuttur.

Genel Şartların Koruma Önlemleri başlıklı B.2 hükmü gereği; “Sigortalı veya sigorta ettiren, sigorta poliçesiyle temin olunan rizikoların gerçekleşmesinde zararı önlemeye, azaltmaya ve hafifletmeye yarayacak önlemleri almakla yükümlüdür.”

“Davacı, jandarmada verdiği ifadesinde eve kömür taşırken terlediğini, ceketini çıkartıp bahçe duvarına koyduğunu, bulunduğunu, tuvalet ihtiyacı için eve girdiğini aradan 15 dakika geçtikten sonra dışarıya çıktığında arabanın park ettiği yerden alındığını ifade etmiştir. O halde aracın anahtar ile çalınma halinin ek sözleşme ile teminat altına alınmadığı hallerde oluşan riziko teminat dışıdır. Öte yandan TTK’nın 1293. maddesi uyarınca, sigorta ettiren kimse zararı önlemeye, azaltmaya ve hafifletmeye yarayacak tedbirleri almakla mükelleftir. Somut uyuşmazlıkta, davacı, sigortalı aracının anahtarını korumaya yönelik hiçbir önlem almadığı gibi, ceketini davarın üstüne bırakmak suretiyle anahtarın çalınmasına sebebiyet vermiştir. Bu durumda, teminat dışında bulunan zararın tazmini istemine yönelik bu davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.”  ( 17 HD 2010/488e- 3183 k ve 06.04.2010)

Somut olayda, etajer çekmecesinin zorlanarak açıldığı anlaşılmaktadır. Başlangıçta anahtarın kilitli bir çekmecede muhafaza edildiği düşünülse dahi;

a. İçinde belirtilen miktarda para bulunan ve binanın iç denetimi açısından güvenlik şirketine herhangi bir yetki tanınmadığı, yine uyarılara rağmen kasa önünde ki engeller kaldırmayarak pır detektörünün göremeyeceği kör alanlar bırakılması hadisesi ile birlikte kasa anahtarının kasa ile aynı odada, ilk bakılabilecek ve bulunabilecek ve kilidi kolayca açılabilecek etajer çekmecesinde bırakılması riski ağırlaştırıcı bir sebeptir. 

b. Ancak Kloz hükmünde; zararın teminat dışı kalması için anahtarın ne şekilde ele geçirilmiş olduğu konusuna atıfta bulunulmamış; kasanın anahtar ile açılması yeterli sebep olarak kabul edilmiş olduğuna göre zararın teminat kapsamında olmadığı kanaatine varılmıştır. 

2. Mahkemenin davacının tazminat talep edebileceği kanaatinde olması hainde;

Genel Şartların Tazminatın Hesabı başlıklı B.4/1 ve özel şartlara paralel B.4/11 spn cümle hükmü gereği;  “Sigorta tazminatının hesabında sigortalı kıymetlerin rizikonun gerçekleşmesi, anındaki tazmin değeri esas tutulur. Sigorta tazmin değeri aşağıdaki şekilde hesaplanır. Paralarda, paranın nominal değeridir.”

Davacının uğramış olduğu gerçek zararın tazmini esastır. “Zarar miktarını ispatlamak davacının yükümlülüğündedir.” (11 HD 2001/ 10279 e- 2002/ 2707 ve 25.03.2002, 2005/ 12729 e- 2007/ 4030 k ve 06.03.2007) 

……………. Cuma ve ……………. Cumartesi tarihli Garanti Bankası grup transfer makbuzlarında yazılı para miktarları: 55.590,15-TL ve 50.124,15-TL dir.

Dosya kapsamından günlük hasılatın istasyon amirine saat 18:00’de teslim edildiği ve ertesi günü öğleden önce bankaya yatırıldığı tespit edilmiştir. Mesai bitiş saati dikkate alındığında Cuma günü saat 18:00’de istasyon amirine teslim edilen  paranın bankaya götürülemeyeceği sabittir. Benzer şekilde  Cumartesi günü resmi tatil olduğundan o günkü hasılatta bankaya götürülemeyecektir. Bu durumda Cuma ve Cumartesi günkü toplam 105.714,30TL hasılatın kasada olması gerektiği sonucuna varılmıştır.

“Bu durumda, davacıya ait işyerinin kapasitesi, sunulan faturalar ve fotoğraflar ile tüm dosya kapsamına göre, davacı tarafın zararının tespiti gerekmektedir. Davacı zararının tespit edilememesi halinde, BK.nun 42 nci maddesi dikkate alınarak, somut olayın özellikleri dikkate alınması, hakkaniyete en uygun olabilecek bir sonuca varılması ve zararın takdir edilmesi gerekir.” (11 HD 2005/ 13550 e- 2007/ 312 k ve 16.01.2007)

3. Genel Şartların Tazminatın Ödenmesi başlıklı A.5/2 hükmü gereği;  “Sigortacı belirlenen tazminatı, rizikonun gerçekleştiğini belirleyen bilgi ve belgelerin kendisine ulaşmasından itibaren en geç 30 gün içerisinde sigortalıya ödemek zorundadır.”

……………. tarihli Eksper raporuna göre son evrak teslim tarihi; ……………. olup davalı bu tarihten itibaren 30 gün geçmekle ……………. tarihinde temerrüde düşmüştür.  

   VI.SONUÇ VE KANAAT
Delillerin takdiri Mahkeme’ye ait olmak üzere, hırsızlığın gerçekleştiği yönünde karar verilmesi durumunda;

1- Davalı ……………. Güvenlik Hizmetleri A. Ş.’nin, güvenlik görevlilerinin görev yerini terk ettikleri, görevleriyle ilgili dikkatli ve titiz davranmadıkları, iş yerinde yeterli kontrol yapmadıkları ve olayları zamanında yetkililere bildirmediklerinden, söz konusu olayda %30 oranında kusurlu olduğu,

Davacı ……………. Araç Muayene İstasyonları İşletim ve Ticaret A.Ş.’nin, istasyon amiri olarak görevli …………….’ın para kasasının anahtarını muhafazada yeterli özen göstermediği, güvenlik görevlilerinin işyerinden ayrılmasına izin vererek güvenlik açığı oluşturduğu, ayrıca para kasasının korunması için şirket tarafından yeterli önlem alınmadığından %70 oranında kusurlu olduğu,

2- Davalı ……………. Güvenlik Hizmetleri A. Ş.’nin ise mevcut zararın %30 kusur oranına isabet eden 31.714,29TL’sinden sorumlu olduğu,

3- Hırsızlık teminat kapsamını belirleyen Klozda; zararın teminat dışı kalması için anahtarın ne şekilde ele geçirilmiş olduğu konusuna atıfta bulunulmamış; kasanın anahtar ile açılması yeterli sebep olarak kabul edilmiş olduğuna göre; riskin Kasa Hırsızlık Klozu hükümleri gereği sigorta sözleşmesi teminat kapsamı dışında kaldığı,

Mahkemece riskin sigorta sözleşmesi teminatı kapsamında olduğunun kabul edilmesi halinde; davacı zararının 105.714,30TL olduğu,

Sigortacının teminat limiti dahilinde kalan zararın tamamından sorumlu olacağı,

Davalı sigortacının ……………. tarihinden itibaren temerrüde düştüğü ,

Davacı; alacağın ödeme talebinin reddi tarihinden itibaren işletilecek faizi ile birlikte tahsilini talep etmiş olmakla; dosyada red tarihine ilişkin bir evrak bulunmadığından; taleple bağlılık ilkesi gereği;  red tarihi ……………. tarihinden önceki bir tarih ise; davacının; …………….,  sonra ki bir tarih ise red tarihinden itibaren avans faizi talep edebileceği, 

Görüş ve kanaati ile takdir ve tensiplerinize sunulur.