Bilimsel uzman mütalaası, yasal olarak yargılama sisteminde var olan ve tarafların kendi lehlerinde kullanabilecekleri bir delillendirme yöntemidir. Bilimsel uzman mütalaası hem hukuk davalarında hem de ceza davalarında kullanılmaktadır. Mahkemeler gözlem, analiz veya açıklama için uzmanlık gerektiren konular söz konusu olduğunda uzman delillerine izin verilmiştir ve tarafların bu tür delilleri dava dosyasına sunmalarında serbestlik tanınmıştır. İlgili yasaların hükümleri ve bu konudaki Yargıtay 15. Hukuk Dairesinin kararı şu şekildedir:
1- 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 293. Maddesi: Taraflar, dava konusu olayla ilgili olarak, uzmanından bilimsel mütalaa alabilirler.
2- 5271 sayılı Ceza Muhakemeleri Kanunu’nun 67/6. Maddesi: Cumhuriyet savcısı, katılan, vekili, şüpheli veya sanık, müdafi veya kanuni temsilci, yargılama konusu olayla ilgili olarak veya bilirkişi raporunun hazırlanmasında değerlendirilmek üzere ya da bilirkişi raporu hakkında, uzmanından bilimsel mütalaa alabilirler.
3- Yargıtay 15. Hukuk Dairesi’nin 12.05.2020 tarih ve 2020/230E-2020/1103K sayılı kararı: “Mahkeme özellikle özel ve teknik bilgiyi gerektiren konularda, tarafın sunduğu uzman görüşünün dava konusuyla ilgili olması halinde mutlaka dikkate almak ve değerlendirmek zorundadır. Bu anlamda alınan bilirkişi raporunda, taraflardan biri, uzman görüşüne dayanmak suretiyle itiraz etmiş ve bu itirazlar mahkeme tarafından hiç değerlendirmeye alınmamış ve itirazlar gerekçeli bir şekilde karşılanmamış ise uzman görüşüne dayanan tarafın 6100 sayılı HMK’nın 27. Anayasa’nın 36. Ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 6. maddesinde düzenlenen adil yargılanma hakkının en önemli unsuru olan hukuki dinlenilme hakkı ihlal edilmiş olabilecektir…”
Mahkeme heyeti isterse bilimsel uzman mütalaasını hazırlayan bilirkişiyi tanık olarak mahkemeye davet edebilmektedir.
4- Yargıtay İçtihatları:
– Yargıtay (15.) Hukuk Dairesi, 2019/748 E., 2019/3857 K., 09.10.2019 T.
– Yargıtay (15.) Hukuk Dairesi, 2017/2121 E., 2018/1651 K., 19.04.2018 T.
– Yargıtay (15.) Hukuk Dairesi, 2017/1083 E., 2017/3122 K., 25.09.2017 T.
– Yargıtay (15.) Hukuk Dairesi, 2019/2249 E., 2019/5266 K., 19.12.2019 T.
– Yargıtay (11.) Hukuk Dairesi, 2016/12010 E., 2018/6678 K., 25.10.2018 T.
– Yargıtay (11.) Hukuk Dairesi, 2015/10467 E., 2016/5052 K., 04.05.2016 T.
– Yargıtay (11.) Hukuk Dairesi, 2015/2448 E., 2015/9719 K., 01.10.2015 T.
– Yargıtay (17.) Hukuk Dairesi, 2014/22849 E., 2017/1443 K., 14.02.2017 T.
– Yargıtay (13.) Hukuk Dairesi, 2014/43980 E., 2015/36163 K., 10.01.2015 T.
– Yargıtay (17.) Hukuk Dairesi, 2014/3877 E., 2015/2090 K., 17.02.2015 T.
– Yargıtay (23.) Hukuk Dairesi, 2015/6244 E., 2016/5137 K., 22.11.2016 T.
– Yargıtay (11.) Hukuk Dairesi, 2015/7580 E., 2016/3513 K., 31.03.2016 T.
– Yargıtay (4.) Hukuk Dairesi, 2014/2046 E., 2014/17010 K., 11.12.2014 T.
– Yargıtay (12.) Hukuk Dairesi, 2015/26629 E., 2016/2164 K., 26.01.2016 T.
– Yargıtay (11.) Hukuk Dairesi, 2019/4265 E., 2019/8115 K., 11.12.2019 T.